Tomografia stomatologiczna stanowi obecnie fundament w diagnostyce i układaniu planu leczenia. Nowoczesne technologie, takie jak tomografia CBCT i pantomografia, umożliwiają uzyskanie dokładnych obrazów struktur wewnętrznych przy minimalnej dawce promieniowania, zgodnie z zasadą ALARA (As Low As Reasonably Achievable).
Tomografia komputerowa wiązki stożkowej
Korzyści CBCT
✔️ CBCT dostarcza obrazy o wysokiej rozdzielczości, kluczowe dla precyzyjnej diagnostyki w implantologii, endodoncji i ortodoncji.
✔️Krótki proces skanowania zmniejsza dyskomfort pacjenta i skraca czas uzyskania wyników, co jest korzystne dla pacjentów i personelu.
✔️ Możliwość uzyskania trójwymiarowych obrazów zębów, kości i tkanek miękkich, wskazuje na wszechstronność.
Zgodnie z zasadą ALARA, CBCT stosuje niższe dawki promieniowania niż tradycyjne CT, zwiększając bezpieczeństwo pacjentów, zwłaszcza przy powtarzających się badaniach.
Zasada ALARA
Zasada ALARA (As Low As Reasonably Achievable) minimalizuje narażenie pacjentów na promieniowanie jonizujące, utrzymując dawkę na najniższym możliwym poziomie przy zachowaniu diagnostycznej wartości obrazów.
Korzyści zasady ALARA
Obniżenie ryzyka zdrowotnych skutków promieniowania zapewnia bezpieczeństwo pacjentów. Wprowadzenie tej zasady chroni personel medyczny przed długotrwałym narażeniem na ekspozycję promieni RTG. Dzięki minimalizacji promieniowania, zwiększa się zaufanie pacjentów oraz ich skłonność do badań.
Różnice między CBCT a innymi technologiami obrazowania
- CBCT vs. Tradycyjne zdjęcia rentgenowskie (RTG): CBCT oferuje trójwymiarowe obrazy, podczas gdy RTG dostarcza jedynie dwuwymiarowych.
- CBCT vs. Pantomografia: Pantomografia tworzy panoramiczne zdjęcia szczęki i żuchwy, natomiast CBCT dostarcza bardziej szczegółowe, trójwymiarowe obrazy, niezbędne w złożonych przypadkach klinicznych.
- CBCT vs. Tomografia komputerowa (CT): CT dostarcza trójwymiarowych obrazów, ale wiąże się z wyższą dawką promieniowania i jest bardziej kosztowna. CBCT jest tańsze, stosuje niższe dawki promieniowania i jest odpowiednie do codziennych zastosowań stomatologicznych.
Wdrażanie zasady ALARA w praktyce stomatologicznej
Urządzenia CBCT Carestream automatycznie dostosowują parametry ekspozycji do indywidualnych potrzeb pacjenta, ale istnieje także możliwość ręcznego dostosowania ustawień w celu uzyskania optymalnych rezultatów.
Zaawansowane technologie obrazowania, takie jak kolimacja umożliwia precyzyjne ukierunkowanie wiązki. Filtry z kolei redukują promieniowanie rozproszone.
Precyzyjne pozycjonowanie pacjenta zapewnia wysoką jakość obrazu, a stabilizacja badanego utrzymuje odpowiednią pozycję, redukując potrzebę powtarzania zdjęć.
Przykłady technologii wspierających zasadę ALARA w CBCT
Automatyczne dostosowywanie ekspozycji: Minimalizacja dawki przy zachowaniu jakości obrazu.
Oprogramowanie do redukcji szumów CS Mar: Obniżenie dawki bez utraty jakości.
Kolimacja: Ograniczenie ekspozycji na promieniowanie pozostałych tkanek.
Stosowanie tych działań i technologii skutecznie wdraża zasadę ALARA, zapewniając bezpieczeństwo pacjentów i personelu oraz wysoką jakość diagnostyczną obrazów.
Pantomografia
Pantomografia umożliwia uzyskanie panoramicznych zdjęć (pantomogramów) całej szczęki i żuchwy na jednym obrazie. Jest szczególnie przydatna w diagnostyce chorób przyzębia, wykrywaniu próchnicy oraz planowaniu leczenia ortodontycznego. Parametry ekspozycji są dostosowane tak, aby zapewnić optymalną jakość obrazów przy znacznie obniżonej ekspozycji na promienie X.
Cefalometria
Cefalometria – technika radiologiczna – wykorzystywana jest głównie w ortodoncji i chirurgii szczękowej.
Służy do analizy wzajemnego położenia struktur kostnych i tkanek miękkich czaszki. Umożliwia precyzyjne planowanie leczenia poprzez analizę zdjęć rentgenowskich. Dzięki innowacjom w branży oraz programom stomatologicznym, proces ten jest bardziej efektywny i dokładny.
Urządzenia RVG
Urządzenia RVG oferują szybkie i skuteczne badania 2D. Dostarczają cyfrowe obrazy o wysokiej rozdzielczości, które są natychmiast dostępne do analizy. Technologia ta pozwala na szybkie i precyzyjne badanie zębów i kości. Technologia RVG zgodna z zasadą ALARA, zwiększa bezpieczeństwo pacjentów.
Oprogramowanie Carestream
System Carestream wspomaga lekarzy w precyzyjnej diagnostyce i leczeniu, oferując szeroką gamę funkcji od obrazowania po analizę danych.
Dentyści mogą integrować różne moduły, umożliwiając dokładny opis zdjęcia pantomograficznego oraz szczegółowe badanie CBCT.
Dawka promieniowania związana z CBCT
Minimalizacja dawki promieniowania
W radiologii stomatologicznej kluczową rolę odgrywa minimalizacja narażenia pacjentów na promieniowanie. Nowa radiologia, w tym tomografia CBCT, pozwala uzyskać szczegółowe obrazy przy minimalnej dawce promieniowania.
CBCT stosuje znacznie niższe dawki promieniowania w porównaniu do tradycyjnych tomografii komputerowych (CT). Dawkę promieniowania można porównać do innych metod obrazowania, aby lepiej zrozumieć korzyści CBCT:
| CBCT: Typowa dawka promieniowania dla jednego badania CBCT wynosi od 20 do 200 µSv (mikrosiwertów), w zależności od ustawień urządzenia i obszaru skanowania. | Tradycyjna tomografia komputerowa (CT): Dawkę promieniowania przy badaniu CT głowy szacuje się na około 1000–2000 µSv, co jest znacząco wyższe niż w przypadku CBCT. |
| Pantomografia: Typowa dawka promieniowania dla jednego zdjęcia pantomograficznego wynosi około 10–30 µSv. | Tradycyjne zdjęcia rentgenowskie (RTG): Dawkę promieniowania przy pojedynczym zdjęciu RTG zęba szacuje się na około 5–10 µSv. |
Korzyści minimalnej dawki promieniowania
Minimalizacja dawki promieniowania jest istotna dla bezpieczeństwa pacjentów, szczególnie tych, którzy mogą potrzebować wielokrotnych badań. Dzięki zastosowaniu zasady ALARA, CBCT zapewnia diagnostyczną jakość obrazów przy najniższej możliwej dawce promieniowania, co jest korzystne zarówno dla pacjentów, jak i personelu medycznego.
Dane i statystyki
Dla porównania, naturalna ekspozycja na promieniowanie tła wynosi średnio około 3000 µSv rocznie. To oznacza, że jedno badanie CBCT, nawet przy wyższych dawkach, stanowi niewielki ułamek rocznej ekspozycji na promieniowanie naturalne.
Środki bezpieczeństwa stosowane podczas używania CBCT
Techniki pozycjonowania pacjenta i optymalizacja ustawień
| Precyzyjne pozycjonowanie | Optymalizacja ustawień ekspozycji |
| Dokładne ustawienie pacjenta przed skanowaniem jest kluczowe dla uzyskania wysokiej jakości obrazów przy minimalnej ekspozycji na promieniowanie. Używanie podpórek dla głowy i innych stabilizatorów pomaga utrzymać pacjenta w odpowiedniej pozycji. | Nowoczesne urządzenia CBCT, takie jak te produkowane przez Carestream, mogą również automatycznie dostosować parametry ekspozycji (czas naświetlania, natężenie promieniowania) do indywidualnych potrzeb pacjenta, co minimalizuje dawkę promieniowania. |
Rola personelu medycznego
Monitorowanie ekspozycji: Personel medyczny regularnie monitoruje i dostosowuje ustawienia urządzeń CBCT, aby zapewnić, że dawka promieniowania jest jak najniższa, zgodnie z zasadą ALARA.
Szkolenia i edukacja: Personel medyczny uczestniczy w regularnych szkoleniach dotyczących optymalnych praktyk radiologicznych i zasad ALARA, co pozwala na ciągłe doskonalenie procedur i zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów.
Przykłady kliniczne zgodne z zasadą ALARA
Przypadki kliniczne
1️⃣ Implantologia: Pacjent potrzebujący wszczepienia implantów dentystycznych poddał się badaniu CBCT. Dzięki precyzyjnemu pozycjonowaniu i optymalizacji ustawień ekspozycji, dawka promieniowania została zminimalizowana, co pozwoliło na bezpieczne i dokładne zaplanowanie zabiegu.
2️⃣ Endodoncja: Pacjent z podejrzeniem dodatkowych kanałów korzeniowych w zębie poddał się badaniu CBCT. Dzięki niskiej dawce promieniowania, badanie można było bezpiecznie powtórzyć w celu dokładnej oceny i zaplanowania leczenia.
3️⃣ Ortodoncja: Młody pacjent wymagający kompleksowego leczenia ortodontycznego został poddany badaniu CBCT. Dzięki zastosowaniu zasady ALARA, ekspozycja na promieniowanie była minimalna, co jest szczególnie ważne w przypadku dzieci i młodzieży.
Realne przypadki minimalizacji dawki promieniowania
Planowanie chirurgii szczękowo-twarzowej: Pacjentka po złożonej operacji szczękowo-twarzowej została poddana badaniu CBCT. Dzięki precyzyjnemu pozycjonowaniu i zoptymalizowanym ustawieniom, dawka promieniowania była minimalna, co było kluczowe dla jej zdrowia i bezpieczeństwa podczas powtarzających się badań kontrolnych.
Te przykłady pokazują, jak zasada ALARA jest stosowana w praktyce klinicznej, minimalizując narażenie na promieniowanie przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiej jakości diagnostycznej obrazów.
